Ik vergat op deze site te vertellen dat ik docent aardrijkskunde ben en dat ik een grote liefde heb voor geografie. Een van mijn interessegebieden is zeker klimaat, maar als geograaf is dat eigenlijk verbonden met alle andere onderdelen van de geografie voor mij. Maar hier vanuit een fysisch geografische en ecologische invalshoek een kleine beschouwing.

Ik lees nu het boek van Salomon Kroonenberg: Waarom de hel naar zwavel stinkt. Mythologie en geologie van de onderwereld. Heerlijk boek dat niet over klimaat gaat, tenminste. Het is een zoektocht naar bijvoorbeeld een rivier als de Hades. Bij een zoektocht kom je interessante zaken tegen, zoals geologische verschijnselen. De verhalen laten prachtig zien hoe de wereld van vandaag niet die van morgen zal zijn. Zeker wij mensen hebben invloed, maar ook zonder ons mensen (hoe ENORM belangrijk we ook zijn), verandert de wereld telkens genadeloos. Een feit (dat ik niet gecheckt heb) over de actieve Solfataravulkaan bij Napels dat hij noemt is dat deze vulkaan 1000-1500 ton co2 uitbraakt en dat dit evenveel is als de Nederlandse regering per dag bij Barendrecht onder de grond had willen stoppen.

Het is nogal wat die klimaatdiscussie. Natuurlijk is de co2 uitstoot van de mens gigantisch. Maar de natuur kan er ook wat van en het is behoorlijk lastig te meten wat er gebeurt. Co2 heeft dan misschien een rol als broeikasgas hoe dat precies werkt is zeer lastig te vinden (zoek met me mee). Mensen die strijden tegen de berichtgevingen van het IPCC, Clintel genaamd (zij onderzoeken of wat het IPCC weergeeft klopt en welke kritiek er op te geven is), proberen dit te beschrijven, maar ook hier nog geen helderheid.

Waarom gaat het over CO2?

Veel interessanter dan de vraag of klimaatverandering de schuld van CO2 zou zijn is de vraag wat de effecten van fossiele brandstoffen zijn voor gezondheid en hoe we de negatieve effecten daarvan kunnen voorkomen? Vieze lucht met bijvoorbeeld veel roetdeeltjes is niet gezond en vaak een gevolg van verbranding van fossiele brandstoffen. Als we dat oplossen hebben we in elk geval minder zieke mensen. Mochten we dan ook nog andere effecten (klimaatverandering?) mee aanpakken, dan is dat mooi meegenomen. https://www.nrc.nl/nieuws/2021/10/15/de-lucht-is-een-ziekmaker-hoe-kan-die-schoner-worden-a4061963

Wetenschap

En het klimaat dan? Ik denk dat we als mensen ons echt moeten realiseren, zoals Kroonenberg dat doet, dat we niets zijn in relatie tot geologische gebeurtenissen. Betekent dit dat we geen verantwoordelijkheid moeten nemen? Juist wel. We hebben de hersenen gekregen om na te mogen denken over wat we zien en ervaren op deze wereld en om daarover te communiceren en het verder uit te diepen. In de wetenschap zijn daar zelfs regels voor. Een onderzoek moet opnieuw uit te voeren zijn bijvoorbeeld. In de wetenschap moeten we onderwerpen afbakenen en definieren. Daardoor kun je conclusies niet zomaar overal opplakken, maar geef je nuances bij het onderzoek. In mijn ogen gebeurt dat veel te weinig. Er wordt niet helder genoeg beschreven (ook bijvoorbeeld in IPCC rapporten) hoe de onderzoeken in elkaar steken en wat kanttekeningen zijn. Dan krijg je allemaal verkeerde beelden. Dan wordt alles nepnieuws, want het is niet te traceren wat iets precies betekent en hoe het tot stand kwam. Ik las een oud geologieboek van Faber (1960). Aanvullende hoofdstukken over de Geologie van Nederland Deel IV.

Voorbeelden uit Faber

Op bladzijde 154 en 155 lees ik het volgende: Kuenen (1954) berekende dat het maximum van de laatste ijstijd ca 25000 jaar geleden viel en dat sindsdien de zeespiegel gemiddeld 36 cm per eeuw is gerezen. Er waren echter tijden van stilstand en ook van versnelde rijzing, tijdelijk misschien zelfs van 100 cm of meer per eeuw. Ook hij meende dat er mogelijk ook al eens een stand van de zeespiegel is geweest hoger dan de tegenwoordige. Op grond van enkele vrij betrouwbare peilschalen kan men zeggen dat er aanwijzingen zijn dat de zeespiegel

tussen 1740 en 1820 weinig is veranderd

van 1820-1870 is gerezen

van 1870-1880 of 1890 kan zijn gedaald

van 1890-1940 was er weer een rijzing van ca. 20 cm/ per eeuw.

Vervolgens beschrijft hij dat volgens Godwin c.s. (1958) met C14 onderzocht de zeespiegelrijzing reeds 5500 jaar geleden haar huidige waarden zou hebben bereikt en dat gedachtte zeespiegelstijgingen misschien wel bodemdalingen zouden kunnen zijn. Wat bijzonder is, is dat hij in stuk daarna ook uitgaat van regionale verschillen op het schaalniveau van Nederland en dat hij beschrijft hoe subjectief deze gegevens zijn en waarom. Ondanks dat Faber veel kanttekeningen plaatst bij de onderzoeken, weet hij toch een informatief en bruikbaar beeld te construeren vanuit de veelheid van de invalshoeken en juist door de nuance. Als je deze paragraaf hebt gelezen, begrijp je beter wat er de veranderingen in de relatieve zeespiegel komt kijken. Dat lijkt heel wat prettigere informatie dan de eenzijdige zeespiegelstijging (wereldwijd? hoe kun je dat beweren?) die de media destilleert uit de IPCC rapporten. Je kunt bij meer nuance ook beter nadenken over mogelijke oplossingen die per plek kunnen verschillen.

De wens van een eenvoudig en eenduidig antwoord

We hebben veel kennis en we kunnen veel. Toch verwachten we vaak dat er 1 oplossing, 1 antwoord is. Dat begint al op school. Er bestaat een juist antwoord op de vraag. Dat bestaat dus niet. Ook niet op school. De vraag kan ter duscussie worden gesteld evenals de bestudeerde stof. Jazeker dan wordt het ingewikkeld, want wat is er dan nog goed? En hoe kun je dat objectief meten? Ook zo’n wetenschappelijke “regel”. Objectiviteit bestaat niet. De objectiviteit bestaat er nou juist in de subjectiviteit te erkennen en dus de onzekerheid, want die is er altijd. Daar met verwondering en respect naar blijven kijken en zoeken is alles wat we kunnen doen. Maar laten we dat wel doen en niet zoeken naar 1 antwoord. Zeker ook niet waar het klimaatverandering betreft.

Kuenen, PH.H. – 1954 – Eustatic changes of sea-level. Geologie en Mijnbouw, 16, 148-155

Godwin,H.,R.P. Suggate en E.H.Willis – 1985 – Radiocarbon dating of the Eustatic rise in ocean-level. Nature, 181,1518-1519.

Beide boeken niet zelf gelezen, maar geciteerd vanuit Faber, maar wie weet wil je ze terug kunnen vinden.